Zeker nu het zo warm is, gaan veel mensen zwemmen om verkoeling in het water te zoeken. Niet vreemd natuurlijk dat nu vaker dan normaal ook badmeesters en reddingsdiensten in actie moeten komen om mensen in problemen te helpen. Toch verdrinken zelfs in overvolle zwembaden soms nog mensen. Hoe kan dat, met zoveel mensen om je heen?

Wat is het probleem?

In Nederland verdrinken gemiddeld rond de 85 mensen per jaar. Het meest zijn dit kinderen tussen de vijf en tien jaar oud. Een deel daarvan verdrinkt in een overvol zwembad. Uit Duits onderzoek blijkt dat ongeveer 80% van de verdrinkingsgevallen voorkomen hadden kunnen worden. De helft van het aantal dodelijke gevallen van kinderen vond plaats binnen een straal van 20 meter van hun ouders. In 10% van deze gevallen keek zelfs een volwassene toe, die geen enkele notie er van had dat er sprake was van een verdrinkingssituatie. En juist hier moeten we lering uit trekken: we herkennen een verdrinking niet!

De duiker in paniek

Bij de PADI Rescue cursus leren duikers hoe zij zichzelf en anderen kunnen helpen wanneer deze onverhoopt in de problemen mochten komen. Een van de cases die zij bestuderen is een “duiker in paniek aan de oppervlakte”. Dergelijke gepanikeerde duikers zijn vaak herkenbaar aan het zwaaien met hun armen in de lucht, spartelend, hun masker op het voorhoofd, hulp geroep en de ademautomaat uitgegooid. Cursisten van de Rescue cursus leren dergelijke duikers voorzichtig te benaderen omdat zij mogelijk zorg kunnen dragen dat je zelf in de problemen komt doordat ze je onder water zouden kunnen drukken.

Paniek is geen verdrinking

De “duiker in paniek” wordt wel eens verward met een bijna verdrinking of verdrinkingssituatie. Dit is echter onjuist want het betreft hier een andere situatie! Uit onderzoek gebaseerd op ervaringen van reddingzwemmers blijkt dat in de meeste gevallen mensen die verdrinken namelijk niet om hulp roepen en ook nauwelijks een ander geluid maken. En daar is een eenvoudige verklaring voor te geven: het ademhalingssysteem zal op de eerste plaats worden ingezet om te kunnen ademen, niet om te kunnen spreken. Het ademhalingssysteem moet dus goed werken voordat er gesproken kan worden. Psychologisch wordt het spreken daardoor juist onderdrukt tijdens het verdrinken. 

Het ‘zwaaien’ en ‘spartelen’, zoals dat gebeurt bij een duiker in paniek, zie je bij mensen die verdrinken alleen in spannende films. De praktijk is echter geheel anders. Mensen die verdrinken kunnen helemaal niet zwaaien, ze steken instinctief alle energie in het boven water blijven waardoor zij hun armen hooguit zijwaarts uitstrekken om daarmee op de wateroppervlakte te drukken. Boven het hoofd zullen de armen dus niet snel komen. Wanneer je van enige afstand naar een verdrinkende persoon kijkt, dan ziet het er hierdoor eerder ontspannen uit, dan paniekerig.

Verder is opvallend dat iemand die aan het verdrinken is als een dobbertje in het water staat, en dus niet ligt , het hoofd naar achter buigt en zelfs als hij beweegt, niet van zijn plaats af komt. Gooi je daarom een dergelijk persoon iets drijvends toe, zoals een boei of zwemband, dan is de kans groot dat hij die niet kan pakken en er dus niets aan heeft.

Wat te doen?

Iemand die verdrinkt kun je het beste direct benaderen, je hoeft niet bang te zijn dat hij je onder zal drukken. Gooi hem niet iets toe, daar heeft hij waarschijnlijk toch niets aan, maar neem liever iets mee dat drijft zodat je daar gebruik van kunt maken als je bij hem bent. 112 bellen heeft weinig zin: er is directe hulp nodig. Houd een slachtoffer vast en trek hem tegen je aan, dan voelt hij dat hij geen energie meer hoeft te gebruiken en ontspant hij zich.

Voorkomen

Om problemen tijdens het zwemmen te voorkomen moet je er zelf voor zorgen dat je niet teveel afkoelt als je het water in springt. Is het erg warm buiten, bereid dan je lichaam voor door langzaam het water in te gaan. Spring of duik niet in water waarvan je niet weet of kunt zien wat er onder het water ligt en zwem liever parallel aan de kant of kust dan van de kant af. Kom je onverhoopt in een stroming terecht, probeer er dan niet tegen in te zwemmen. Zwem hooguit in een hoek van 90 graden om uit de stroming te kunnen komen. En vergeet niet: zwemmen met een lege maag of met alcohol op is altijd een slecht plan!