IJsduiken, of te wel duiken onder het ijs. Levensgevaarlijk, zo wordt het beschreven, indien uitgevoerd door duikers die niet zijn getraind door een ervaren duikinstructeur.

Bij Dive4all beschikken we echter over een ervaren ijsduik duikinstructeur, en dus fun!

Tijdens een ijsduikspecialty leer je zaken over het ontstaan van ijs, het herkennen van onveilige ijsformaties en bijvoorbeeld het voorbereiden en gebruik van (soms speciale) ijsduikapparatuur. Voor de ijsduik die wij op 10 januari 2009 uitvoerden onder begeleiding van onze instructeur, was dat allemaal niet nodig. Het Nederlandse ijs is relatief veilig en dus konden we ons vooral richten op de ervaring van onder het ijs zijn.

Niet dat er geen speciale voorzieningen nodig waren! Opvallend is vooral het duiken met een zogenaamde ‘line tender’. De line tender is een begeleider die boven water het touw door het gemaakte wak viert en inhaalt waaraan de ijsduiker is bevestigd wanneer hij te water gaat. IJsduiken doe je namelijk nog meer als gewoon duiken in een team. Vanzelfsprekend heb je een buddy onder water, maar minstens zo belangrijk is de buddy boven water die een cruciale rol speelt in de veiligheid van de ijsduiker. Daarnaast is er ook een safety diver aanwezig. Dit is een duiker, al geheel in duikpak gestoken en voorzien van alle apparatuur boven water om, in geval van nood, direct het water in te kunnen gaan om te hulp te schieten.

Op deze manier is er dus voor iedere duiker minimaal twee andere mensen benodigd. Soms wordt een derde persoon ingeschakeld om mee te lopen over het ijs. Deze volgt de duiker te voet en kijkt nauwlettend toe of alles wel gaat zoals dat moet. Gezien de kwaliteit van het ijs (zowel de ‘zichtdoorlatendheid’ als de stevigheid) hadden we deze laatste persoon niet ingeschakeld.

Toen de aspirant Dive4all ijsduikers het water in gingen, moesten we nog even het ijs breken, en dit zowel in letterlijke als figuurlijke betekenis. Toch even slikken als je het echt gaat doen en je realiseert dat je zo meteen niet ‘even omhoog kunt’ in geval van nood. Met de vliezen werd het dichtgevroren Maarsseveense water gebroken en kon aan het duiken begonnen worden.

Het ijsduiken bleek een geweldige ervaring te zijn voor zowel de mensen onder, als boven het water. Voor het eerst kon ervaren worden hoe het ijs er aan de onderkant uitziet, hoe de communicatie tussen ijsduiker en line tenders verloopt en hoe soepel de safety duiker in het echt ingezet kan worden. We kregen ervaring met vieren en inhalen, bevroren touwen, blazende automaat en bevroren (en daarmee spiegelgladde) ijzeren trappen.

De line tenders taak moet daarbij niet onderschat worden. Het gebruikte touw moet uitstekend bevestigd worden en mag de duiker niet tegen houden, maar ook niet ‘vrij laten’. De duiker mag in geen geval last hebben van het touw, er bijvoorbeeld niet in verstrikt komen te zitten, en het moet mogelijk zijn er signalen mee door te geven. Dit lijkt eenvoudig, maar is toch nog heel wat moeilijker in praktijk dan dat je zou verwachten.

“Top!”, zei een van de duikers na afloop van de duik, “Er zijn geen andere woorden voor. Blij dat ik dit gedaan heb!”. En zo was het ook. Je kan dit immers maar eens in de paar jaar in Nederland doen, en dan moet je je kans grijpen. Dit zag een van de duikers ook, die zich (nog) niet een trotse eigenaar van een droogpak kan noemen. Hij ging met een natpak onder het ijs. “Ik heb het niet koud gehad”, zei hij achteraf. Waarschijnlijk heeft de opwinding van het ijsduiken daar zijn steentje (ijsklontje?) aan bijgedragen!