Nog steeds menen veel mensen dat koraal een soort stenen of planten zijn. Niets is minder waar! Koraal is de verzamelnaam voor verschillende (helaas bedreigde) zeedieren van de Anthozoa klasse.
Biologen onderscheiden op dit moment ongeveer 6000 soorten koraal. Ze worden vooral onderscheiden door de vorm van de skeletten die ze produceren. Wie met ons meeging naar Egypte heeft er daar al snel enkele honderden soorten van kunnen ontwaren. Het koraal in de Rode Zee is dan ook wereldberoemd, net zoals dat van bijvoorbeeld het 2300 km lange Groot Barrièrerif voor de kust van Australië.
Koraal bestaat dus uit diertjes. Deze diertjes, die poliepen worden genoemd, leven vaak in groepen samen, maar er zijn ook soorten die alleen leven. Poliepen maken als bescherming soms een uitwendig skelet van kalk (calciumcarbonaat uit het zeewater) aan. Omdat ze dit doen op het skelet van de overleden generatie voor hen, groeit de formatie van kalk. Afhankelijk van de soort en de omstandigheden gaat dit proces sneller of langzamer.
Naast harde koralen spreken Divemasters in bijvoorbeeld Egypte ook vaak over ‘soft corals’. De poliep van de zachte koraalsoorten hecht zich met weefsel dat met slijm bedekt is aan de andere poliepen. Daarom zijn deze koralen ‘zacht’ en bewegelijk onder water. Zo komen ze aan hun naam. De zachte koralen vormen geen skelet van kalk en hebben daarmee geen effect op de groei van een rif.
Bloedkoraal leeft in de Middellandse Zee en heeft een voor mensen gewilde donkerrode tot oranje kleur. Van het skelet werden altijd al, en worden nog steeds, sieraden gemaakt die we in Nederland bijvoorbeeld kennen als onderdeel van de klederdracht in Zeeland.
Gedacht zou kunnen worden dat vooral koraalsoorten als bloedkoraal erg onder de druk van mensen gebukt gaan. Maar dat is een onderschatting van het probleem. Al het koraal, wereldwijd, wordt ernstig bedreigd.
Veel soorten koraal blijken uiterst gevoelig te zijn voor vervuiling en het toenemende zoete water dat de zee in stroomt. Ook temperatuursveranderingen kunnen ernstige schade aanbrengen. We weten bijvoorbeeld dat in 1983 langs de kust van de Grote Oceaan in Midden-Amerika ongeveer 95 procent van het koraal is gestorven. Tegelijkertijd bleek dat ook op andere plaatsen, wereldwijd verspreid, koraal dood ging. Een dergelijke aantasting van het koraal was in 500 jaar daarvoor nooit voorgekomen. De oorzaak was, volgens veel onderzoekers, de opwarming van het water. Verwacht wordt dat deze opwarming zal aanhouden en dat daardoor nog veel meer koraal zal sterven in de komende jaren.
Reden genoeg voor Dive4all om naast dit artikel een info avond te besteden voor onze leden aan deze bijzondere dieren. Je leert niet alleen van alles over koraal, maar ook over de problemen en mogelijke oplossingen. En vooral wat je er zelf aan en mee kunt doen. Want dieren beschermen, is mensen beschaven.
Een aantal andere artikelen over koraal vind je hier:
