Volg ons  Volg ons op Twitter Volg ons op Facebook

Deel deze pagina:
FaceBook  Twitter

Iedere ademautomaat is voorzien van een mondstuk. Mondstukken bepalen voor een belangrijk deel het comfort van het duiken. Reden genoeg om daar wat meer over te weten te komen.

Wie heeft nooit last gehad van vermoeidheid in de kaak of een mondstuk dat niet goed paste? Waarschijnlijk dook je toen met wat wel een “standard mouthpiece” wordt genoemd. Dit zijn de mondstukken zoals deze op veel ademautomaten terug te vinden zijn. Ze zijn relatief goedkoop en je vindt ze dan ook vaak terug op huurapparatuur of apparatuur gebruikt voor cursussen. Ook worden veel nieuwe ademautomaten verkocht met deze basis uitvoering van het mondstuk.

De standaard versie heeft twee tabs (bijtranden) aan de zijkant die vrijwel iedereen kan gebruiken omdat de tabs zo breed zijn gemaakt dat een beetje gemiddeld gebit er altijd wel in zal passen. Maar daardoor merk je ook dat je nogal wat ruimte hebt en daardoor op dergelijke mondstukken relatief hard moet bijten om het op zijn plaats te kunnen houden. Het is dan ook een mondstuk die in verhouding tot de wat duurdere mondstukken in de praktijk vaak een stuk minder lang mee zal gaan. Mensen bijten ze domweg kapot.

Van de standaard versie bestaan enkele varianten. Bijvoorbeeld een kleinere uitvoering (small) voor mensen met een wat kleiner gebit. Dit kan al voor heel wat meer comfort zorgen!

De zogenaamde ‘long bite’ is een standaard mondstuk waarvan de tabs een stuk langer zijn gemaakt. Hierdoor is het wat gemakkelijker om grip te houden en zul je dus minder hard hoeven te bijten voor hetzelfde resultaat. In praktijk is wel gebleken dat niet iedereen de long bite even prettig vindt. Het mondstuk steekt hierdoor namelijk wat dieper de mondholte in en een aantal duikers vindt dit lastig en krijgt hier zelfs braakneigingen door.

Dan zijn er ook nog mondstukken die voorzien zijn van een soort brug die tegen het gehemelte komt of de tanden bedekt zoals je dat wel ziet bij tandenbeschermers voor boksers. Uit persoonlijke ervaring kan ik zeggen dat dit soort mondstukken een veel minder krachtige druk van het gebit behoeven om goed te blijven zitten en dat daardoor de kaakvermoeidheid, ook bij langere duiken en zeker in kouder water (waar de temperatuur toch al zorgt voor enige stijfheid in de kaken), veel minder voorkomt.

Deze ‘gebrugde mondstukken’ steken niet zo ver de mond in als een long bite, maar het deel vlak achter de lippen wordt wel veel meer gevuld met, en geraakt door, het materiaal van het mondstuk waardoor je echt voelt dat je meer in je mond hebt zitten. Daarnaast kan het schuurplekjes opleveren. Om deze redenen worden deze mondstukken door een aantal duikers, net als de long bite, soms als minder prettig ervaren.

Zelf had ik daar niet zo’n last van en waren deze gebrugde mondstukken een tijdje mijn favoriet. Niet alleen kon ik er beter mee in koud water duiken, maar merkte ik ook dat ik als instructeur heel vaak mijn hoofd moest draaien en dat dit type mondstuk door zijn constructie gewoon beter bleef zitten. Toen de ‘cushioned mouthpiece’ en de ‘custom fit mondstukken’ echter de markt betraden, vond ik uiteindelijk toch mondstukken die voor mij nog beter geschikt bleken.

De ‘cushioned mouthpiece’ kun je eenvoudig herkennen doordat in de tabs vaak langwerpige anders gekleurde stukjes zachter materiaal zijn geplaatst die het krachtig bijten veel minder nodig maken en daardoor veel comfort bieden. Ze zitten heel goed en door de stevige grip op de kussentjes is een brug m.i. niet meer nodig. Je kunt dit soort mondstukken behoorlijk losjes tussen de tanden vasthouden zonder dat ze verschuiven.

Je doet een stuk langer met dit soort mondstukken omdat je dus niet snel de neiging zult hebben er zo hard op te bijten als dat je op een standaard mondstuk zult willen of moeten doen. Dat is immers niet nodig, ook niet in kouder water.

Maar mijn echte favoriet is toch wel de 'custom fit moutpiece' geworden. Er bestaan een aantal varianten van deze zeer comfortabele mondstukken. Het idee achter al deze soorten is hetzelfde: als je een mondstuk hebt dat goed aansluit op het eigen gebit, dan zit het mondstuk het beste. En dat is ook zo. Om die reden is dit type mondstuk gemaakt van materiaal dat bij een hoge temperatuur vervormbaar wordt en bij afkoeling zijn nieuwe vorm behoudt.

Mares levert hiervoor de zogenaamde Jax. Jax is ontwikkeld in samenwerking met tandheelkunde specialisten en wordt geleverd in een soort mini harnasje zodat het zijn basisvorm zo goed mogelijk behoudt. Je legt het mondstuk anderhalve minuut in kokend water zodat je het daarna in je mond kunt nemen. Wees hier niet bang voor, het is dan warm, maar zeker niet heet. Door nu een stevige beet een tijdje vol te houden, wordt jouw gebitsafdruk in het mondstuk gevormd. Dat moet je daarom wel eventjes volhouden waarna je de Jax in koud water legt. Een minuut of wat later heb je het perfecte mondstuk omdat het naadloos om jouw gebit past.

Blijkt nu dat hij toch niet zo goed zit, dan is er geen man over boord. Het materiaal verliest zijn thermo eigenschappen immers niet. Dus heb je niet goed gebeten, dan leg je het mondstuk gewoon weer opnieuw in kokend water en begin je van vooraf aan.

Deze persoonlijke mondstukken zitten volgens mijn ervaring het meest prettig van allemaal en zorgen er voor dat je de minste druk hoeft uit te oefenen op het mondstuk om de ademautomaat toch stabiel op zijn plaats te houden. Er zijn duikers die echt jaren achtereen duiken met hetzelfde Jax mondstuk en als je deze ademautomaten ter revisie aangeboden krijgt, dan lijkt het soms net alsof de mondstukken nog nieuw zijn. Ze kunnen dus aanmerkelijk langer mee gaan dan de standaard mondstukken. Naast het grote comfort zorgt deze duurzaamheid er voor dat de meerprijs voor de Jax ten opzichte van die van een standaard mondstuk goed wordt gecompenseerd.

Mares heeft trouwens ook de zogenaamde Jax-s (small versie) op de markt gebracht voor de kleinere gebitten. En ja, voor hen die de tabs te langs vinden van de Jax, je kunt er zonder problemen een stukje vanaf knippen met een gewone schaar, maar dat zal meestal niet nodig zijn.

Let wel op: het persoonlijke mondstuk is natuurlijk niet geschikt voor de alternatieve luchtbron. De alternatieve luchtbron is er immers niet voor jou, maar voor je buddy. Wil je die zo veel mogelijk comfort bieden, dan zet je een cushioned mondstuk op de alternatieve luchtbron. Maar een standaard mondstuk is natuurlijk ook prima.

In dit artikel staan de persoonlijke ervaringen met de diverse mondstukken beschreven. Welke mondstuk voor jou het beste is, kun je uiteindelijk alleen maar zelf ervaren. 

 

Dive4all is

Aquamed logo
Officieel Aqua Med dealer. Registreer online

Mares logo
Officieel Mares Premium Reseller

Dive4all opleidingen worden uitsluitend gegeven door gecertificeerde PADI Instructeurs en Divemasters.

Dive4all PADI school Utrecht

Tweets

Een vraagje

Biologiezaken relevant voor duikers