Iedere duiker kent het wel. Je daalt af en de druk op je oren neemt toe. Je knijpt in je neus en met wat kracht hoor je de lucht door de buis van Eustachius borrelen. Ja, het is gelukt, het oor ontspant zich. Je weet dat het zo niet moet, maar ja. En dan, dan zit je een keertje op de blaren, en goed ook!
Klaren hoor je te doen voordat het nodig is. Maar tijdens bijvoorbeeld een verkoudheid gaat dat niet altijd zo gemakkelijk. En je onderschat al snel de gevolgen. Ook in een zwembad van 'slechts' drie meter diepte kun je hiermee een behoorlijke last over jezelf afroepen. In sommige gevallen ontstaat er nadien oorsuizing (tinitus) en lijkt het alsof er plastic bekertjes over je oren zijn bevestigd. Alles klinkt dof. Ook kun je last krijgen van duizelingen (vertigo). Meestal lossen deze verschijnselen na enkele dagen wel weer op, maar goed is het natuurlijk nooit!
Ernstiger wordt het wanneer het trommelvlies scheurt (geperforeerd raakt). Je voelt dan in de regel een hevige pijn en je hebt veel last van duizeligheid als het middenoor hierdoor volloopt met water wanneer je duikt.
Ga je er mee naar een arts, wat bij twijfel altijd aan te raden is, dan bekijken zij je trommelvlies via otoscopie waarbij met een soort lampje en lensje wordt gelet op de kleur, de vorm en de structuur van de uitwendige gehoorgang en het trommelvlies. Ook wordt gekeken naar de helderheid van, en een mogelijk gaatje in het trommelvlies en de aanwezigheid van oorafscheiding of vocht achter het trommelvlies. Vaak blijkt het (gelukkig) wel mee te vallen. Overigens, in een ernstiger geval en je bent niet binnen 24 uur in bekwame handen (en dat is niet perse je huisarts...) kun je blijvende gehoorschade aan een dergelijk voorval overhouden. Wees dus gewaarschuwd!
Als het trommelvlies niet gescheurd is, krijg je het advies te stoppen met duiken totdat je geen last meer hebt van de symptomen. Tevens wordt aanbevolen om ontzwellende neusspray enkele malen per dag te gebruiken. In ernstigere gevallen kunnen ook antibiotica worden voorgeschreven en bijvoorbeeld pijnstillers. Een perforatie die niet na twee weken is genezen, wordt vaak door een chirurg behandeld.
Al deze ellende moet je echter niet willen. Op de eerste plaats moet je in het zwembad al goed leren klaren (valsalva) en dat daar ook echt steeds doen. Bij ook maar de minste problemen stijg je meteen een meter op en probeer je het opnieuw. Zeker niet doordrukken, al is het (zwembad) toch maar zo ondiep.
Daal af met je voeten eerst, en dus niet met je hoofd omlaag. Dit voorkomt stuwing van het bloed en daarmee onnodige zwelling van de buis van Eustachius. En kun je afdalen bij een ankerlijn of een ander ding waaraan je houvast kunt hebben tijdens de afdaling, dan is dat altijd beter dan in het vrije water. Wist je trouwens dat het nuttigen van bepaalde dranken en voedsel, zoals melkproducten, de slijmproductie bevorderd? Door dat niet te doen voor het duiken voorkom je dus een extra belemmering.