Echte visgeur

Heel af en toe koop ik wel eens een gerookte makreel. Deze zijn verpakt in een plastic verpakking die, wanneer hij eenmaal open wordt geknipt, de kamer vervult met een echte visgeur. Het is dan ook niet voor niets dat deze makrelen vaak in de zomer en in de tuin worden gegeten. Heerlijk bij een salade of gewoon op een bruine boterham.

Mega 3 vetzuren en grote hoeveelheid vitamine B12 

Voor menigeen is het misschien verbazend om te vernemen dat deze, overigens voor de mens heel gezonde vis door de vele omega 3 vetzuren en de grote hoeveelheid vitamine B12 dat in zijn lichaam zit, heel nauw verwant is aan bijvoorbeeld de tonijn en aan die vissen die je bijvoorbeeld in de Rode Zee als groep ziet rondzwemmen met hun bek open zodat het lijkt alsof hun bek groter is dan hun lichaam. Die vissen in de Rode Zee zijn namelijk gewoon een van de ongeveer 50 soorten makrelen die er bestaan.

De gerookte makreel die wij in Nederland eten, is een zogenaamde “gewone makreel” (ook Atlantische makreel genaamd). En eigenlijk zijn ze helemaal niet gerookt maar gestoomd. Ze worden tot wel 50 cm lang, maar in de plastic verpakking krijg je er meestal een van rond de 30 cm. Van roken wordt je blijkbaar minder oud… Hoewel er een exemplaar bekend is dat meer dan 17 jaar oud werd, worden de meeste vissen iets van 10 tot 12 jaar oud. Toch best een hele leeftijd voor een dergelijke vis, dunkt mij.

Scholen makreel in de Rode Zee

In de Rode Zee kun je zien dat de makreel een echte schoolvis is. Hij zwemt in de school vlak bij de oppervlakte en leeft van de diertjes die daar in het plankton voorkomen. Om die te vangen zeven ze met open bek het water. Het meeste plankton bevindt zich immers vlak onder de oppervlakte. De echt grote makrelen jagen op kleine visjes, en zwemmen daardoor dus ook wat dieper. Vandaar dat je in de scholen makreel overwegend jonge vis tegen zult komen.

De naam makreel komt van het Franse woord Maquerel. Dat was een scheldnaam voor prostituees. De uitdrukking “Jij gaat naar de makrelen” betekende oorspronkelijk dan ook iets als “je gaat naar de dames van plezier”. Nu zouden we daar eerder onder verstaan dat iemand de verkeerde kant op gaat. De uitdrukking “Zo stoned als een garnaal” wordt ook gebruikt in de vorm van “Zo stoned als een makreel” en betekent dat iemand stomdronken is en niet, zoals wel aangenomen wordt, dat hij stoned is.

Efficiënte jagers 

Kijkend in de Rode Zee naar de prachtige vlucht van een school jagende makrelen, begrijp ik echter niet waarom deze uitdrukkingen zijn ontstaan. De school beweegt zich in zijn geheel niet alsof ze dronken zou zijn of onwillekeurige bewegingen uit zou voeren. Noch lijkt de uitdrukking “naar de makrelen gaan” te betekenen dat het mis met je zou gaan. Wie naar de makrelen gaat, gaat immers naar Egypte om te duiken! In biologische zin is de makreel daarnaast een uiterst efficiënte en zelfs vraatzuchtige jager die precies lijkt te weten wat hij doet. Of zouden deze uitdrukkingen alleen betrekking hebben op de gerookte makrelen?